Khi biết cách sơ cứu cơ bản vừa giúp ích cho bản thân, vừa có thể cứu người bị nạn, nhưng điều quan trọng là bạn phải thực hiện sao cho đúng để không làm tổn hại đến sự sống của nạn nhân mà bạn đang cố gắng cứu giúp. Trong trường hợp khẩn cấp, sơ cứu cơ bản rất cần thiết, nhưng nếu đó lại là cách sai thì bạn đang làm cho tình hình trở nên xấu hơn.
Dưới đây là những phương pháp sơ cứu ai cũng cần biết và thực hiện cho đúng.
1. Rửa vết thương bằng cồn hoặc oxy già
Xử lý sai: Mọi người thường rửa vết thương bằng hydrogen peroxide (oxy già), cồn hay iodine (cồn i-ốt) mỗi khi bị trầy xước, tuy nhiên điều đó là hoàn toàn sai lầm. Bởi oxy già phá hủy các mô liên kết, khiến cho vết thương chậm lành lại hơn, trong khi đó cồn và cồn i-ốt đốt cháy các tế bào khỏe mạnh, gây đau đớn, sốc và làm bỏng vết thương.
Xử lý đúng: Rửa vết thương bằng nước sạch hoặc nước đã đun sôi, bôi thuốc mỡ kháng sinh lên cho mau lành lại. Không nên dán băng gạc lên vết thương khi không cần thiết, vì nó có thể gây ẩm ướt khiến vết thương lâu lành và khi bóc ra cũng rất đau.
2. Thực hiện kỹ thuật ép tim thổi ngạt
Xử lý sai: Nếu chưa từng luyện tập phương pháp này đúng cách, việc tác động sai lực và sai tư thế sẽ dẫn đến việc làm gãy xương sườn và có thể gây tổn thương nghiêm trọng phổi.
Xử lý đúng: Chỉ nên sơ cứu xoa bóp tim ngoài lồng ngực nếu bạn chắc chắn rằng bệnh nhân không còn thở, mạch ngừng đập và không có bác sỹ nào xung quanh. Trong khi 1 người gọi xe cứu thương, còn 1 người xoa bóp tim với tần suất 100 nhịp mỗi phút. Đối với trẻ em, bạn chỉ nên xoa bóp hồi sinh tim nhẹ nhàng bằng ngón tay với tần suất thấp hơn. Biện pháp hô hấp nhân tạo hay còn gọi là thổi ngạt nên thực hiện khi tim đã có dấu hiệu đập trở lại. Hoặc bạn có thể thực hiện 30 lần xoa bóp tim rồi 2 lần thổi ngạt và lặp lại liên tục.
3. Uống thuốc Paracetamol khi bị đau đầu
Xử lý sai: Paracetamol hay acetaminophen là những loại thuốc giảm đau, tiêu viêm, thường được kê cho nhiều loại bệnh. Tuy nhiên, việc uống sai cách hay lạm dụng thuốc có thể dẫn đến suy gan và suy thận.
Xử lý đúng: Sử dụng thuốc với liều lượng đủ, người lớn chỉ nên dùng tối đa 1g mỗi lần uống (4g mỗi ngày). Nếu không cần thiết, bạn nên hạn chế sử dụng để tránh dẫn tới tình trạng quá liều. Acetaminophen có trong nhiều loại thuốc, đặc biệt là thuốc chống cảm cúm. Việc sử dụng kết hợp chúng với những loại thuốc khác có thể dẫn đến việc sử dụng quá liều, gây ảnh hưởng đến sức khoẻ.
4. Cầm máu khi bị chảy máu cam
Xử lý sai: Khi bị chảy máu cam, mọi người thường nằm ngửa xuống hoặc ngửa cổ lên để máu không chảy ra ngoài. Nhưng đây lại là một cách làm sai khiến huyết áp tăng lên và bạn cũng không biết được mức độ chảy máu nghiêm trọng đến đâu. Máu có thể chảy ngược xâm nhập vào phổi gây nôn và nguy hiểm.
Xử lý đúng: Giữ đầu thẳng để máu chảy xuôi xuống và giảm áp lực lên mũi. Dùng đá lạnh chườm lên bên cánh mũi để tĩnh mạch co lại, ngăn chảy máu. Sau đó, dùng tay bóp chặt mũi trong vòng 15 phút và tạm thở bằng miệng tới khi máu ngừng chảy. Nếu không thể cầm máu hoặc vết thương quá nặng do chấn thương va đập, hãy đến trung tâm y tế gần nhất để các bác sỹ xử lý vết thương.
5. Cứu nạn nhân tai nạn xe
Xử lý sai: Khi thấy một vụ tai nạn xảy ra, mọi người thường cố kéo nạn nhân ra khỏi xe và đặt họ tới một vị trí thoải mái hơn, nhưng đây là việc làm hoàn toàn sai. Hầu hết ca tử vong trong tai nạn giao thông thường do bị chấn thương cổ và cột sống. Chỉ một động tác sai lầm dù nhỏ nhất khi kéo nạn nhân ra khỏi xe có thể gây tê liệt hoặc thậm chí là chết người.
Xử lý đúng: Nếu nạn nhân bị chấn thương ở đầu, cổ hoặc cột sống (mất cảm giác ở tay chân nhưng không bị chảy máu), hãy gọi xe cứu thương ngay lập tức và theo dõi hơi thở của bệnh nhân cho đến khi bác sĩ đến, chứ không nên chạm vào nạn nhân. Bên cạnh đó, nếu xe không có dấu hiệu sắp cháy hay phát nổ, tốt nhất để bệnh nhân nằm nguyên tại chỗ.
6. Sơ cứu ngộ độc
Xử lý sai: Dùng thuốc gây nôn để loại bỏ hoàn toàn chất độc là cách làm sai khi sơ cứu bệnh nhân ngộ độc, vì điều đó có thể làm bỏng thực quản, tạo điều kiện cho chất độc trôi vào phổi.
Xử lý đúng: Khi có dấu hiệu nghi ngờ bị ngộ độc, hãy gọi xe cấp cứu và mô tả các triệu chứng hay nguồn gốc có thể gây ngộ độc, ghi lại những lời dặn của bác sĩ trong khi chờ xe cấp cứu đến. Không được tự đánh giá mức độ nguy hiểm của bệnh nhân hay tham khảo cách chữa trên mạng. Dùng thuốc quá liều, ngộ độc rượu hay thực phẩm rất nguy hiểm nếu không được cứu chữa kịp thời. Xử lý sai cách còn khiến người bị ngộ độc có thể bị tử vong trong vòng một tiếng đồng hồ.
7. Cầm máu khi bị thương
Xử lý sai: Khi bị thương nặng và chảy nhiều máu, mọi người thường buộc sợi dây thật chặt trước chỗ bị thương để giúp máu ngưng chảy. Tuy nhiên, áp dụng không đúng cách hoặc không cần thiết có thể cản trở máu lưu thông, tăng áp lực lên các chi dẫn tới hoại tử.
Xử lý đúng: Dùng thật nhiều bông và băng gạc ấn chặt lên vết thương tới khi xe cấp cứu tới. Chỉ buộc dây vải cầm máu khi vết thương cực kỳ nghiêm trọng, nguy cơ tử vong cao hơn nguy cơ hoại tử tay hoặc chân.
8. Cứu người bị động kinh
Xử lý sai: Mọi người thường cho rằng người bị động kinh dễ tự nuốt hoặc cắn phải lưỡi của mình gây nguy hiểm, nên sẽ đặt 1 cái thìa vào miệng họ để ngăn chuyện đó. Tuy nhiên, bệnh nhân có thể sẽ nuốt phải cái thìa gây ngạt thở, tổn thương hàm hoặc lưỡi.
Xử lý đúng: Thực tế, chứng động kinh không gây tổn thương nhiều tới bản thân, dù người bệnh có mất kiểm soát hay trở nên tím tái. Điều bạn cần làm là gọi cho bác sỹ và đảm bảo bệnh nhân có thể thở được. Về mặt lý thuyết, khoa học chứng minh người bị động kinh không thể tự nuốt lưỡi của họ được và nếu cắn phải lưỡi cũng không nguy hiểm. Việc cần làm là thay đổi vị trí nằm của bệnh nhân sang nằm nghiêng hoặc kê cao đầu để giúp họ hô hấp dễ dàng hơn.
9. Khi bị rắn cắn
Xử lý sai: Nếu bị cắn bởi côn trùng hay rắn độc, đừng cố hút nọc độc ra ngoài. Miệng của chúng ta chứa rất nhiều vi khuẩn. Vì vậy, việc dùng miệng hút chất độc lại vô tình khiến “độc càng thêm độc”. Khi dùng miệng tiếp xúc với vết cắn đồng nghĩa với việc chúng ta đã trực tiếp làm vết thương bị nhiễm trùng. Cách sơ cứu này khiến chất độc thẩm thấu nhanh hơn, có thể dẫn đến phù phổi hoặc suy tim.
Xử lý đúng: Nếu bị cắn ở tay hoặc chân, hãy nằm xuống một chỗ cao và giữ vết thương ở bên dưới so với tim để hạn chế dòng chảy của chất độc. Sau đó gọi xe cấp cứu và uống thật nhiều nước trong lúc chờ bác sỹ đến.