Nhiều người cho rằng, người hiền là “người ngu”. Muốn tồn tại trên đời thì phải hung dữ, phải mạnh mẽ, phải phấn đấu, phải đầy cá tính,…..
Nhưng theo Thượng tọa Thích Chân Quang, Phó Ban tài chính TƯ Giáo hội Phật giáo Việt Nam, cách nghĩ đó đã vô tình làm cho nhiều người trượt theo lối sống sai lầm, sống trong sự tranh giành, hơn thua, cấu xé lẫn nhau.
Chính cách nghĩ này đã thổi điều ác độc vào cuộc đời, khiến điều ác lây lan từ nơi này sang nơi kia và làm cho cuộc đời này trở nên bất an, lầm lỗi.
Chúng ta thấy, hễ một người hung dữ sẽ kéo theo rất nhiều người hung dữ khác. Như có hai gia đình giành nhau một mảnh đất. Mới đầu chỉ là cãi vã qua lại, rồi dần dần mức độ xung đột tăng lên, chuyển sang chửi bới xúc phạm lẫn nhau, mắng nhau là đồ súc vật, là thứ cướp của…
Rõ ràng sự hung dữ, ác độc luôn có khuynh hướng chạy đua để giành phần thắng. Nếu mình là người khởi động cuộc đua, ắt có nhiều người sẽ cùng chạy theo, và sự xấu ác cứ thế tăng dần, tăng dần trong cuộc sống này.
Cho nên, chỉ cần một lần ta gieo cái ác vào cuộc đời là ta đã khởi động cuộc đua, khiến mọi người lao vào cấu xé lẫn nhau để xem ai là người ác độc hơn, ai là người hung dữ và cuối cùng chính ta sẽ là người mang tội rất nặng.
Nếu có người khởi động cuộc đua ác độc bằng những lời chửi mắng nhục mạ, thì sẽ khiến người khác tìm cách trả đũa. Hai người thi nhau xem ai chửi hay hơn, giỏi hơn thì bỗng dưng điều ác đã được khởi động.
Nhưng cũng có người không đáp lại lời chửi bới của người khác. Họ bỏ cuộc đua và bước ra ngoài, không màng đến, coi những lời chửi mắng đó là “gió thoảng qua tai”, thì người này đã làm cho cuộc đua trở nên vô nghĩa, và điều ác sẽ bị dừng lại. Họ đã dập tắt mầm mống ác độc có nguy cơ lan rộng giữa đời. Những người như thế gọi là người sống hiền lành.
Chính thái độ sống hiền lành sẽ làm người ác cảm thấy nản lòng rồi phải bỏ cuộc. Vì chẳng có ai chạy đua một mình, để khi đến đích rồi tự xưng mình là người chiến thắng…
Vì thế chỉ có người trí mới biết cách dừng lại trước các cuộc tranh hơn thua với người khác. Như thế câu nói “hiền quá hóa ngu” chỉ là câu nói của người ngu. Một người thực sự hiền thiện thực sự, họ biết hết nhưng lại không cần hơn thua nhau với người khác. Họ cần thắng ai nhưng họ đã chiến thắng chính mình, chiến thắng nỗi sân hận, giận hờn để giữ được tâm bình thản, an yên.
Trong bài pháp âm “Từ bi và nhẫn nhục”, cố Thiền sư Thích Thanh Từ kể lại một câu chuyện trong Kinh Phật để lại rằng:
Có lần đức Phật trên đường du hóa, một thầy Bà-la-môn lẽo đẽo theo sau chửi nhưng Phật cứ thong thả đi. Ông tức quá chặn lại hỏi:
– Ngài Cồ-đàm! Ngài có điếc không?
Phật đáp:
– Không.
– Không điếc sao ông nghe tôi mắng chửi mà không có phản ứng?
– Ta không điếc. Việc mắng chửi của ông có liên hệ gì với ta đâu.
Phật liền nói ví dụ:
– Như nhà ông có giỗ mời bà con quyến thuộc tới dự. Khi họ sắp về, ông gói quà bánh tặng. Những người ấy không nhận thì quà đó về ai?
Ông Bà-la-môn đáp:
– Nếu họ không nhận thì quà đó về tôi chớ về ai.
Phật bảo:
– Cũng vậy, ông chửi ta mà ta chẳng nhận thì những lời mắng chửi đó xin gửi lại cho ông.
Theo cố Thiền sư Thích Thanh Từ, nhiều người nghĩ rằng nhịn là thua, nhưng trường hợp vừa kể, đức Phật có thua không? Chửi Ngài mà Ngài không chống cự lại thì hậu quả tự trở về người chửi. Chúng ta thử tập khi bị mắng chửi mà chúng ta cứ lặng lẽ làm thinh không nói gì hết thì rốt cuộc người nào tức hơn. Người bị chửi tức hay người chửi tức?
Cho nên tưởng rằng tranh hơn thua là hay, không ngờ càng tranh là càng lún sâu vào phiền não. Chẳng khác nào như lửa cháy mà cứ chế thêm dầu hoài. Còn một bên nóng giận, một bên im lặng, không có lời thách đố nhau thì làm gì có chuyện đấu tranh để dẫn đến những việc tai hại lớn lao.
Rõ ràng nhẫn nhịn là điều hết sức quan trọng, không phải việc thường. Người biết nhẫn nhịn là người làm được việc lớn, còn người không nhẫn nhịn được thì không làm được việc gì hết. Cho nên chúng ta muốn làm được điều hay điều tốt thì phải có đức nhẫn nhịn mạnh mẽ, như vậy việc làm mới thành công