Người nhân từ có một đặc điểm khi đứng trước những mọi việc đều vô cùng bình tĩnh, suy nghĩ trước sau làm từng việc một. Họ luôn nghĩ nhiều hơn cho bản thân mình, nhưng nhiều người khác lại cho rằng đó là nhu nhược, nhưng thực ra không phải như vậy.
Người ác thường vì thỏa ác niệm của bản thân mà làm chuyện xấu. Họ coi trời bằng vung, không mảy may kiêng nể gì, không từ một thủ đoạn nào. Nhưng một khi việc ác đã làm xong rồi thì điều còn lại là sự chột dạ và sợ hãi đến vô cùng vô tận.
Người tốt thì không như thế, xuất phát từ thiện niệm, xuất phát từ suy nghĩ cho người khác nên khi làm một việc gì, họ không muốn phô trương nhất thời, không muốn dùng mọi thủ đoạn mà thường thường ở bề ngoài thì tưởng như nhu nhược, hèn yếu, nhưng trên thực tế thì ý chí lại kiên cường và có sức mạnh to lớn.
Tào Bân là đại thần khai quốc của triều đại nhà Tống. Ông có công thống nhất Tây Vực và Nam Đường. Mặc dù Tào Bân là đại tướng quân oai phong lừng lẫy thiên hạ, nhưng tính tình trời sinh của ông lại hiền hậu, nhân từ.
Khi Tào Bân trấn giữ ở Từ Châu, có một tên quan nhỏ phạm tội. Chiếu theo quân pháp thì tên quan lại kia phải bị trừng trị nghiêm khắc. Tào Bân tuy rằng phán định anh ta có tội nhưng lại không thi hành xử phạt.
Tên quan nhỏ này thấy Tào Bân xử sự như vậy thì cho rằng ông là người hèn yếu, nhu nhược và có thể dễ dàng lừa được. Vì thế, tên quan lại này tiếp tục đem quân pháp ra làm trò đùa con trẻ. Một năm sau, Tào Bân hạ lệnh bắt giam tên quan lại này và nghiêm khắc trừng trị.
Mọi người thấy Tào Bân làm như vậy thì khó hiểu, hỏi rằng: “Nếu như tên tiểu quan kia thực sự có tội không thể tha, thì vì sao ngài lại tha cho hắn một năm rồi mới xử phạt?”
Tào Bân bèn giải thích: “Lúc ấy ta nghe nói anh ta mới cưới vợ. Nếu như lúc ấy mà trừng phạt anh ta thì sẽ khiến cho người trong nhà họ nghĩ rằng vừa cưới được một cô con dâu không ra gì chỉ mang lại xui xẻo. Vì vậy mà sẽ suốt ngày trách mắng cô ấy. Thế thì cô gái ấy làm sao mà sống nổi? Cho nên, ta đem chuyện đó hoãn lại một năm, chứ không phải vì thế mà phá hỏng quân pháp.”
Mọi người nghe xong mới thấu hiểu lòng nhân từ của ông và không ai còn cho rằng ông là người hèn yếu nữa.
Khi Tào Bân dẫn quân tiến đánh Nam Đường, mặc dù ông đã vây hãm được Kim Lăng thành nhưng lại liên tục yêu cầu binh sĩ tạm hoãn công kích và nhiều lần khuyên bảo Lý Dục , người trấn giữ Nam Đường: “Tình thế đã đến bước này, việc Nam Đường sớm bị tiêu diệt cũng là chuyện không thể vãn hồi. Chỉ tiếc rằng nếu công phá sẽ khiến cho trăm dân phải rơi vào cảnh lầm than. Nếu ngài có thể quy thuận triều Tống thì đó là lựa chọn tốt nhất.”
Khi Kim Lăng thành sắp bị công phá, Lý Dục chưa đầu hàng, Tào Bân đột nhiên nói rằng mình bị bệnh, không thể nhận mệnh lệnh công phá Kim Lăng khiến các tướng lĩnh đều đến hỏi thăm. Tào Bân trả lời các tướng sĩ hỏi thăm về bệnh tình của mình rằng: “Bệnh của ta không thuốc gì có thể chữa khỏi được, nhưng chỉ cần mọi người thành tâm thành ý thề nguyện rằng khi phá thành Kim Lăng, quyết không được giết hại một người nào, như vậy thì bệnh của ta tự nhiên có thể khỏi hẳn.”
Các tướng sĩ khi nghe xong lời nói của Tào Bân, tất cả mọi người đều dâng hương hướng về trời phát tâm thệ nguyện đúng như vậy. Nào ngờ lời này của Tào Bân lại được lòng dân nơi đây, Lý Dục cũng quy hàng, trăm dân cùng rủ nhau mang lương thực nghênh đón quân sĩ triều đình. Nhờ đó trận chiến này, không dùng võ lực mà giành được chiến thắng lại bảo toàn được hàng ngàn hàng vạn sinh mệnh.
Người xưa có câu: “Vi nhân do kỷ” (làm điều nhân bởi mình), “nhân giả vô địch” (Người nhân từ khắp thiên hạ không có kẻ thù nào). Bởi vậy, tu dưỡng một tấm lòng nhân từ là bước đầu tiên trong quá trình tu dưỡng đạo đức của con người, là nâng cao tiêu chuẩn đạo đức và là thể hiện của người có trí huệ cao.