Hàng năm, vào ngày lễ Phật đản cùng với các nghi lễ của Phật giáo để tưởng nhớ đến ngày Phật đản sinh, các nhà chùa, tự viện và phật tử nhân dân tổ chức nghi lễ tắm Phật.
Theo Phật sử, khi Phật đản sinh trên trời có chín vị rồng tới phun hai dòng nước nóng lạnh tắm rửa cho Ngài. Cùng lúc ấy, chư thiên tung hoa trời, trỗi nhạc trời chúc mừng Thái tử. Về sau, lễ tắm Phật là một trong những nghi thức long trọng trong lễ hội kỷ niệm Phật đản.
Trao đổi với phóng viên Báo Gia đình & Xã hội, Sư thầy Thích Đàm Cúc (trụ trì chùa Khánh Ly, thôn Vỹ Khách, xã Liêm Túc, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam) cho biết: ” là để những người con Phật tưởng nhớ kỷ niệm ngày Đức Phật ra đời. Ngài đã mang ánh sáng chân lý soi rọi vào cuộc sống, xóa tan những nỗi khổ niềm đau. Tắm Phật là tắm những phiền não ở trong lòng, gột rửa đi những sân hận để cho tâm được thanh lương mát mẻ hướng đến một đời sống an lạc”
Ni sư Thích Diệu Mơ – Trưởng Ban trị sự GHPG huyện Kinh Môn (Hải Dương), trụ trì chùa Nhẫm Dương cho rằng: “Tắm Phật là nghi thức tưới nước thơm lên tượng Phật sơ sinh, ngoài mục đích kỷ niệm Phật đản sinh còn mang ý nghĩa sâu sắc về sự tẩy trừ phiền não, hướng đến thanh tịnh ba nghiệp thân khẩu ý của con người”.
Trước đây, lễ tắm Phật được tổ chức vào ngày 8/4 âm lịch. Đến năm 1950, Phật giáo thế giới thống nhất kỷ niệm Phật đản vào ngày 15/ 4 âm lịch. Do vậy, lễ tắm Phật cũng được thay đổi, tùy theo hoàn cảnh có thể tổ chức lễ này trong các ngày từ mùng 8 đến 15 tháng Tư âm lịch hàng năm.
Nói về nghi thức tắm Phật, Sư thầy Đàm Cúc chia sẻ, hiện nay trong Hiến chương GHPG VN và trong kinh sách chưa có quy định về cách tắm Phật thế nào mới là đúng. Nhưng khi nói về Phật đản là hướng cho mọi người tu tập thực hành theo giáo lý của đức Phật, để hướng tới đời sống ” Chân – Thiện – Mỹ”.
Ni sư Diệu Mơ cho rằng: “Cách tắm Phật thì tuỳ theo quan niệm của từng nơi, có nơi dội từ đỉnh đầu xuống, có nơi dội từ vai. Điều này không quy định, nhưng thông thường thì dội từ vai vì sự tôn kính Đức Phật nên không dám dội từ đỉnh đầu”.
Quan trọng nhất trong lúc thực hiện nghi lễ tắm Phật đó là, mỗi người cần lắng lòng thanh tịnh tưởng nhớ dòng nước cam lộ tinh khiết gội sạch tâm tư, tâm niệm tham lam, sân hận và si mê của bản thân. Từ đây, những suy nghĩ, lời nói và việc làm xấu ác cũng được xóa tan, thân tâm trở nên thanh tịnh, mát mẻ, nhẹ nhàng.
Đối với những ngôi chùa chưa có Thầy trụ trì cũng nên tổ chức làm lễ tắm Phật trong mùa Phật đản. Tuy nhiên, các phật tử và mọi người phải thành tâm, trang nghiêm và thanh tịnh thì lễ tắm Phật sẽ đem đến vô lượng công đức và pháp lạc cho toàn thể chúng sinh.