Nếu được hỏi “trên đời này thứ gì đáng sợ nhất?”, bạn sẽ trả lời thế nào? Liệu có trùng với đáp án chuẩn xác mà vị thiền sư đưa ra như trong câu chuyện dưới đây?
Có một người hỏi vị thiền sư: “Trên đời này, thứ gì đáng sợ nhất”?
Thiền sư không ngần ngại trả lời: “Dục vọng!”
Đáp án của vị thiền sư khiến người kia đầy nghi hoặc. Thấy vậy, thiền sư chậm rãi nói: “Ta kể cho anh nghe vài câu chuyện, anh hãy cứ nghe và ngẫm, xem ta nói vậy có đúng hay không”.
Câu chuyện thứ nhất: Vàng bạc đáng sợ
Có một tăng nhân đang hớt hơ hớt hải chạy ra từ trong rừng thì gặp hai người bạn tốt đang đi bộ ngoài bìa rừng. Họ hỏi vị tăng nhân: “Sao anh có vẻ hốt hoảng thế?”
Tăng nhân nói: “Thật đáng sợ, tôi vừa đào được một đống vàng trong rừng!”
Hai người bạn không kìm nén được, quay ra nói vị tăng nhân: “Anh đúng là đồ ngốc. Đào được vàng là việc tốt, sao anh lại nói là đáng sợ, anh thật khiến chúng tôi cảm thấy khó hiểu.”
Nói xong, họ tiếp tục hỏi vị tăng nhân “đào được vàng ở đâu, mau chỉ cho chúng tôi.”
Tăng nhân nói: “Thứ đồ lợi hại đó đó, các anh không sợ sao, nó có thể ‘ăn thịt’ người đó.”
Hai người kia không quan tâm đến câu nói của bạn, một mực khẳng định: “Chúng tôi không sợ, anh cứ nói cho chúng tôi biết đó là chỗ nào”.
– “Dưới gốc một cái cây, ở tận cùng phía tây trong rừng”.
Hai người bạn lập tức đi tìm chỗ có vàng, quả nhiên phát hiện số vàng như lời tăng nhân nói. Một người liền nói với người kia: “Tăng nhân kia thật ngu xuẩn, vàng là thứ ai nấy đều khao khát có được mà anh ta lại nói nó là thứ ‘ăn thịt người’”. Người kia gật đầu tỏ vẻ tán thành.
Sau đó, cả hai bàn nhau làm cách nào để mang vàng về. Một trong hai người nói: “Ban ngày mà mang vàng về không an toàn chút nào, nên để đến tối sẽ tốt hơn. Tôi ở đây trông, anh về lấy cơm đến đây, chúng ta ở đây ăn đợi đến tối sẽ mang vàng về nhà”.
Người kia liền nghe theo bạn, về nhà lấy cơm. Còn lại một mình, anh ta thầm nghĩ: “Giá mà số vàng kia là của mình tất thì tốt biết bao. Đợi hắn quay lại, mình sẽ dùng gậy đánh chết hắn, số vàng sẽ hoàn toàn là của mình”.
Người về nhà lấy cơm cũng nghĩ: “Mình về nhà ăn cơm trước, sau đó hạ độc vào cơm, hắn chết rồi, vàng sẽ là của mình cả”.
Kết quả là, khi vừa mang cơm đến chỗ hẹn, anh ta dã bị người bạn nấp đằng sau dùng gậy đánh chết. “Bạn thân, là vì số vàng đã ép tôi làm vậy”, anh ta nói.
Sau khi hại bạn, anh ta ung dung lấy cơm ra ăn. Thế nhưng, mới được vài miếng, anh ta bắt đầu cảm thấy trong bụng như có lửa đốt. Đến lúc này, anh ta mới biết mình bị hạ độc. Trước lúc nhắm mắt, anh ta mới thảng thốt: “Lời tăng nhân nói thật chẳng sai!”
Nhân vi tài tử, điểu vi thực vong (người chết vì tài sản, chim muông chết vì miếng ăn), chỉ vì lòng tham mà con người rước họa vào thân.
Nông dân mua đất
Có một người nông dân muốn mua một mảnh đất. Anh ta nghe nói ở đâu đó có người muốn bán liền tìm đến đó hỏi mua. Kết quả là, người đó nói với anh ta rằng:
“Chỉ cần đưa 1 nghìn lạng bạc, tôi sẽ cho anh một ngày, tính từ lúc mặt trời mọc cho đến khi mặt trời lặn hẳn để di chuyển, dùng bước chân khoanh vùng được bao nhiều đất, số đất đó sẽ thuộc về anh. Nhưng nếu anh không chạy kịp về điểm xuất phát, anh sẽ chẳng có một tấc đất nào.”
Người nông dân liền nghĩ: “Nếu như ngày hôm nay mình chịu khổ một chút, đi được nhiều một chút chẳng phải số đất mình khoanh được sẽ rộng hơn sao? Như thế kèo mua bán này có lợi cho mình rồi.”
Không đắn đo nhiều, người nông dân quyết định ký giấy thỏa thuận với bên bán.
Mặt trời vừa mọc, anh ta liền cất bước, sải rộng chân tiến về phía trước, thậm chí trưa cũng không nghỉ, vẫn tiếp tục đi và nghĩ thầm: “Cố chịu đựng ngày hôm nay, sau này sẽ được hưởng thụ kết quả do công sức hôm nay mình bỏ ra”.
Anh ta tiếp tục bước tiếp và đi được một đoạn rất xa. Đến khi mặt trời chuẩn bị xuống núi mới quay đầu, trong lòng vô cùng lo lắng vì nếu không kịp trở về điểm xuất phát, anh ta sẽ mất trắng.
Nghĩ đến cảnh mất tiền mà một tấc đất cũng không mua được, anh ta dốc sức đi thật nhanh.
Thế nhưng, mặt trời đã sắp khuất sau dãy núi, người nông dân chỉ còn biết cố hết sức để chạy. Cuối cùng, chỉ còn cách điểm xuất phát hai bước chân, anh ta kiệt sức ngã gục xuống đất.
Phật và ma
Có một họa sĩ nổi tiếng muốn vẽ phật và ma nhưng không thể tìm được người làm mẫu giữa cuộc sống thực tế. Ông ta cũng không thể tưởng tượng ra được bộ dạng của các nhân vật định vẽ nên khá căng thẳng.
Trong một lần tình cờ, ông ta đi lễ chùa và gặp một hòa thượng, khí chất toát ra từ người này đã thu hút vị họa sĩ. Ông ta liền tìm vị hòa thượng nhờ làm mẫu một phen.
Bức ảnh sau đó đã gây tiếng vang khắp khu vực.
“Đó là bức tranh vừa ý nhất mà tôi từng vẽ qua, bởi người làm mẫu cho tôi quả khiến người ta chỉ nhìn thôi cũng đủ để nhận định rằng ông chính là Phật. Loại khí chất thanh thoát an lành trên người ông ấy có thể cảm động bất kì ai”, họa sĩ giải thích với những người thưởng tranh.
Vị họa sĩ sau đó cũng không quên đưa cho hòa thượng kia rất nhiều tiền như lời hứa ban đầu. Nhờ có bức tranh mới, tên tuổi của vị họa sĩ càng thêm nức tiếng xa gần.
Bẵng đi một thồi gian, khi ông chuẩn bị vẽ ma quỷ, vấn đề “đau đầu” lại xuất hiện, không biết tìm đâu ra người mẫu.
Vị họa sĩ đã đi rất nhiều nơi, tìm gặp rất nhiều người có vẻ ngoài hung ác nhưng vẫn chưa tìm được người ưng ý.
Cuối cùng, ông ta tìm được một người đang ngồi tù. Khỏi phải nói ông ta vui thế nào vì có thể tìm được một người giống với ma quỷ giữa cuộc sống đời thường thực sự quá khó.
Khi đối diện với phạm nhân kia, người này đột nhiên khóc lớn trước mặt họa sĩ khiến ông cảm thấy khó hiểu, phải gặng hỏi xem anh ta có chuyện gì?
“Tại sao lần trước khi người mà ông tìm để vẽ Phật là tôi, bây giờ khi vẽ ma quỷ, người ông tìm đến vẫn là tôi!”
Vị họa sĩ thoáng kinh ngạc, liền quan sát kỹ đối phương và nói:
“Sao có thể như thế được? Khi vẽ phật, tôi tìm được người có khí chất phi phàm, còn ông nhìn đã thấy giống hình tượng của một con ma thuần túy, sao lại có thể là cùng một người được? Điều này thật kì lạ, quả thật khiến người ta không thể nào lý giải được”.
Người kia đau khổ đáp: “Chính ông đã biến tôi từ phật thành quỷ đấy?”
– “Tại sao ông có thể nói như vậy, tôi có làm gì ông đâu?”
– “Kể từ sau khi nhận được số tiền ông cho, tôi liền đi đến những chốn ăn chơi để tìm thú vui, mặc sức tiêu xài. Về sau, tiền tiêu hết sạch mà tôi lại quen với cuộc sống đó rồi. Dục vọng khởi phát mà không thể thu hồi lại được, tôi đã cướp tiền của người ta, thậm chí còn giết người.
Chỉ cần có được tiền, chuyện xấu gì tôi cũng có thể làm, kết quả đã thành ra bộ dạng này của ngày hôm nay đây”.
Vị họa sĩ nghe xong vô cùng cảm khái, kinh ngạc than rằng nhân tính con người đứng trước dục vọng sao có thể thay đổi nhanh đến thế. Đây chẳng phải là điểm yếu của con người đó sao?
Sau đó, vì cảm thấy áy náy, ông ta liền quăng cây bút vẽ đi, từ đó về sau không bao giờ vẽ tranh nữa.
Sau khi kể xong ba câu chuyện, vị thiền sư nhắm chặt mắt lại, không nói gì còn người kia đã biết được đáp án cho câu hỏi của mình, không còn chút nghi hoặc.
Thì ra trên đời này, thứ đáng sợ nhất là dục vọng của con người. Dục vọng con người càng nhiều sẽ càng không thỏa mãn, càng không vui mà chỉ cảm thấy sầu não hơn.
Vị thiền sư đã nói với chúng ta rằng: “Tiền tài giống như gông xiềng, lòng tham tựa như mộ phần, tranh danh đoạt lợi cuối cùng chỉ còn tay trắng”.
Chỉ có tẩy sạch các loại hư vọng trong tâm, buông bỏ lòng tham, trở về bản chất chân thật, thì con người mới có thể nhìn thấu rằng tất cả vinh hoa phú quý của thế gian giống như mây khói thoảng qua, rốt cuộc đều là sắc tướng vô thường, cuối cùng mới trải nghiệm được niềm vui vô tận của sinh mệnh.